Wat is het occlusie-effect?
In de onderstaande video leggen we je uit wat het occlusie-effect is en hoe het ontstaat.
Samenvatting uit de video:
- Occlusie is het fenomeen dat lichaamsgeluiden vervelend luid worden waargenomen bij plaatsing van een hoortoestel.
- De lichaamsgeluiden (bijvoorbeeld de eigen stem, kauwgeluiden of voetstappen) komen via de onderkaak in de gehoorgang terecht
- Door afsluiting van de gehoorgang lekken deze geluiden niet meer naar buiten, maar worden ze waargenomen en klinken ze luider dan normaal.
Meer informatie
We maken een onderscheid tussen occlusie en het occlusie-effect. Met occlusie bedoelen we de afsluiting van de gehoorgang. Dat kan afsluiting in allerlei vormen zijn, of het nu met een oorstukje, een wassen oordop of met een hoofdtelefoon is. Doordat de externe gehoorgang wordt afgesloten, kunnen geluiden die van binnenuit komen niet normaal naar buiten lekken. Ze blijven in de gehoorgang en worden met een hogere intensiteit dan normaal waargenomen. De waarneming van die luidere geluiden noemen we dan weer het occlusie-effect.
Lichaamsgeluiden
De eigen stem kan achter in de keel gemakkelijk intensiteiten bereiken van meer dan 120 dB. Deze geluiden gaan via beengeleiding door de onderkaak en het kaakkopje. Het kraakbenig deel van de gehoorgang gaat trillen en wordt omgezet in luchttrillingen in de gehoorgang zelf. Dit treedt vooral op voor de lagere frequenties (meestal onder 1000 Hz). In normale situaties ontsnapt deze laagfrequente energie uit de open gehoorgang en draagt niet significant bij aan onze waarneming van onze eigen stem.
Als het laterale deel van de gehoorgang is afgesloten met een hoortoestel of oorstukje kunnen deze trillingen niet ontsnappen. De resulterende gevangen energie in het resterende gehoorgangvolume wordt teruggekaatst naar het trommelvlies en doorgegeven naar het slakkenhuis.
Occlusie wordt het snelst opgemerkt door een abnormaal luide of hol klinkende eigen stem. Maar ook alle andere geluiden die zich door het lichaam kunnen verplaatsen (bijvoorbeeld trillingen door kauwen, voetstappen of soms zelfs de ademhaling) kunnen als erg luid en opvallend worden opgemerkt.
Niet alleen geluiden die het lichaam zelf produceert ondergaan dit proces. Het occlusie-effect werd zelfs als eerst vastgesteld bij het meten van de beengeleidingsdrempel. Het viel in de 19e eeuw al op dat tonen van een stemvork luider klonken wanneer de gehoorgang wordt afgesloten. Tot op de dag van vandaag levert dat een probleem op bij het maskeren van de beengeleidingsdrempel. In de lage tonen ligt de ongemaskeerde beengeleidingsdrempel duidelijk beter wanneer een hoofdtelefoon wordt opgezet.
